Inwentaryzacje nietoperzy
Inwentaryzacja nietoperzy jest przeprowadzana w celu rozpoznania znaczenia badanego obiektu lub obszaru dla tych ssaków. Z uwagi na fakt, iż wszystkie gatunki nietoperzy występujące w Polsce podlegają ochronie ścisłej na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2016 poz. 2183), jej przeprowadzenie przed rozpoczęciem realizacji planowanego przedsięwzięcia pozwala uniknąć przypadków łamania zakazów obowiązujących wobec nich na podstawie wspomnianego aktu prawnego.
Są to zakazy: umyślnego zabijania, okaleczania i chwytania, niszczenia form rozwojowych, transportu, chowu, zbierania, pozyskiwania, przetrzymywania i posiadania ich okazów, niszczenia siedlisk i ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji i żerowania, niszczenia, usuwania i uszkadzania zimowisk oraz innych schronień, uniemożliwiania dostępu do schronień, przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, płoszenia i niepokojenia, a także fotografowania, filmowania oraz obserwacji, mogących powodować ich płoszenie i niepokojenie.
Inwentaryzacja nietoperzy jest realizowana w celu określenia składu gatunkowego zgrupowań tych ssaków występujących w danym miejscu, a także stopnia użytkowana przez nie analizowanej przestrzeni. Wiedza ta jest gromadzona przy użyciu wielu metod i narzędzi. Podstawową metodą pracy chiropterologa jest bezpośrednia kontrola obiektów potencjalnie mogących być zasiedlonych przez nietoperze, w tym budek dla nietoperzy, dziupli lub obiektów antropogenicznych wykorzystywanych przez te ssaki zarówno jako miejsce rozrodu, jak i zimowisko. Głównym narzędziem w pracy specjalisty jest latarka z uwagi na fakt, iż nietoperze to zwierzęta nocne, zasiedlające miejsca, do których nie dociera światło dzienne. Nie mniej jednak wykorzystywane są również bardziej zaawansowane wynalazki współczesnej techniki, jak kamery endoskopowe, umożliwiające zajrzeć w trudno dostępne miejsca, w których często ukrywają się nietoperze.
Ważną metodą inwentaryzacji nietoperzy, poza kontrolą drewnach budek oraz trocinobetonowych schronów dla nietoperzy są odłowy nietoperzy w sieci chiropterologiczne. Są to specjalne delikatne i cienkie sieci wykonane z nylonu lub poliestru podzielone na poziome półki, w które wpadają nietoperze podczas swoich nocnych wędrówek. Zwierzęta schwytanie w takie sieci są natychmiast wyjmowane przez chiropterologa, po czym są oznaczane do gatunku, oceniany jest ich wiek i status reprodukcyjny, a także przeprowadzane są podstawowe pomiary morfometryczne. Po przeprowadzeniu opisanych czynności nietoperze są niezwłocznie wypuszczanie na wolność, bez uszczerbku dla ich zdrowia i życia. Z uwagi na fakt, iż wszystkie gatunki nietoperzy podlegają ochronie prawnej, a ich odłowy może przeprowadzić wyłącznie doświadczony chiropterolog, badania te mogą się odbywać wyłącznie za zgodną Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska lub właściwie miejscowego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Nowoczesne technologie pozwalają przeprowadzić inwentaryzację nietoperzami również metodami bezinwazyjnymi. Jednymi z bardziej docenianych w ostatnim czasie narzędzi stosowanych w inwentaryzacji nietoperzy są detektory ultrasoniczne. Umożliwiają one słyszenie głosów nietoperzy, które są dla ludzi normalnie niesłyszalne. Zarejestrowane głosy są analizowane przez chiropterologa podczas prac kameralnych przy pomocy specjalnego oprogramowania bioakustycznego. Specjalistyczna wiedza oraz oprogramowanie to umożliwia oznaczenie zarejestrowanych nietoperzy do gatunku oraz pozwala ocenić stopień wykorzystania przestrzeni powietrznej przez te ssaki, a tym samym jakość użytkowanych przez nie siedlisk. Do obserwacji nocnej aktywności nietoperzy oprócz metod bioakustycznych wykorzystuje się również urządzenia umożliwiające widzenie w ciemności bez niepokojenia nietoperzy, jak noktowizory, kamery termowizyjnej oraz kamery bliskiej podczerwieni. Urządzenia te są wykorzystywane w szczególności podczas identyfikacji miejsc, którymi nietoperze opuszczają swoje kryjówki, bądź w celu obserwacji zachowań nietoperzy podczas żerowania lub przemieszczania się ze swoich dziennych schronień na tereny łowieckie.